چرا چاپ کم‌رنگ رخ می‌دهد و چگونه رفع می‌شود؟

کم‌رنگ شدن چاپ یکی از آن مشکلاتی است که ممکن است برای هرکسی که با پرینتر کار می‌کند پیش بیاید. گاهی ناگهان متوجه می‌شوید نوشته‌ها بی‌روح شده‌اند، رنگ‌ها دیگر آن شفافیت همیشگی را ندارند و حتی بعضی قسمت‌ها تقریبا دیده نمی‌شوند. در چنین موقعیتی اولین سوالی که به ذهن می‌رسد این است که چرا چاپ کم‌رنگ رخ می‌دهد و چگونه رفع می‌شود؟
برای پاسخ دادن به این سوال باید کمی دقیق‌تر نگاه کنیم. این مشکل می‌تواند دلایل ساده‌ای مثل کمبود جوهر داشته باشد یا نشانه‌ای از خرابی قطعات داخلی باشد. در ادامه، تمام عوامل مؤثر بر چاپ کم‌رنگ پرینتر را بررسی می‌کنیم و یاد می‌گیریم چطور مرحله‌به‌مرحله این مشکل را برطرف کنیم.

چرا چاپ کم‌رنگ رخ می‌دهد؟

کم‌رنگ شدن متن یا تصویر در چاپ، لزوما به معنای خرابی دستگاه نیست. در بسیاری از موارد، با چند بررسی ساده و دقیق می‌توانید علت اصلی را شناسایی کنید و بدون نیاز به کمک تعمیرکار، مشکل را به‌طور کامل برطرف نمایید. در این بخش مهم‌ترین دلایل این اتفاق را مرور می‌کنیم.

کمبود یا کیفیت پایین تونر یا جوهر

اولین و رایج‌ترین دلیل کم‌رنگ شدن چاپ، تمام شدن یا کاهش حجم تونر و جوهر است. جوهر، همان چیزی است که تمام رنگ و وضوح چاپ را تعیین می‌کند. وقتی مقدار آن رو به اتمام است، رنگ‌ها به تدریج کم جان می‌شوند. در چاپگرهای جوهرافشان، جوهر مایع است و اگر مدت زیادی استفاده نشود ممکن است خشک شود. در چاپگرهای لیزری نیز تونر پودری ممکن است درون کارتریج ته‌نشین یا به دیواره‌ها بچسبد. در این صورت چند تکان آرام کارتریج می‌تواند تونر را یکنواخت کند.
اگر از جوهر یا تونر غیر اصل استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که غلظت پایین آن‌ها نیز می‌تواند موجب چاپ کم‌رنگ شود. بهتر است همیشه از مواد مصرفی باکیفیت و سازگار با مدل دستگاه خود استفاده کنید تا از بروز این مشکل جلوگیری شود.

مسدود شدن نازل‌های چاپگر

در پرینترهای جوهرافشان، نازل‌ها ذرات جوهر را به‌صورت نقطه‌ای روی کاغذ پخش می‌کنند. وقتی این نازل‌ها به‌دلیل خشک شدن جوهر یا گردوغبار مسدود شوند، جوهر به‌درستی پاشیده نمی‌شود و در نتیجه چاپ پرینتر بی‌کیفیت و کم‌رنگ خواهد شد. اگر چاپگر را برای مدت طولانی استفاده نکرده‌اید، احتمال این اتفاق زیاد است. خوشبختانه بیشتر پرینترها گزینه‌ای برای تمیز کردن خودکار نازل‌ها دارند که در بخش تنظیمات یا Maintenance می‌توانید آن را پیدا کنید. اجرای گزینه‌ی Head Cleaning باعث برطرف شدن این مشکل می‌شود.

تنظیمات نادرست چاپگر

گاهی مشکل از خود دستگاه نیست، بلکه از تنظیماتی است که هنگام چاپ انتخاب کرده‌اید. اگر حالت چاپ را روی “Draft” یا “Economy” قرار دهید، پرینتر برای صرفه‌جویی در مصرف جوهر، چاپ کم‌رنگ‌تری ارائه می‌دهد. در برخی نرم‌افزارها مثل Word یا Photoshop نیز ممکن است پروفایل رنگ یا نوع کاغذ اشتباه انتخاب شده باشد. بنابراین قبل از چاپ، تنظیمات کیفیت چاپ را بررسی کنید و روی حالت High Quality بگذارید تا نتیجه‌ی نهایی شفاف و واضح باشد.

استفاده از کاغذ نامناسب

نوع کاغذ هم در کیفیت چاپ تأثیر زیادی دارد. اگر از کاغذهای خیلی نازک، مرطوب یا بی‌کیفیت استفاده کنید، جوهر به درون الیاف آن نفوذ می‌کند و در نتیجه رنگ چاپ محوتر به نظر می‌رسد.
برای چاپ عکس سیاه و سفید یا رنگی، همیشه از کاغذ مخصوص عکس استفاده کنید. برخی مواقع با توجه به قیمت کاغذ عکس پرینتر بعضی‌ها سراغ کاغذ ارزان‌تر می‌روند که در بلند مدت این خودش دلیل آسیب به پرینتر می‌شود. در چاپگرهای لیزری نیز بهتر است کاغذ با گرماژ مناسب (حداقل ۸۰ گرم) استفاده کنید تا تونر به‌خوبی روی آن بنشیند و چاپ نهایی باکیفیت باشد.

راهکارهای رفع مشکل چاپ کم‌رنگ

حالا که فهمیدید چرا چاپ کم‌رنگ رخ می‌دهد و چگونه رفع می‌شود، وقت آن است که سراغ راه‌حل‌های کاربردی‌تر برویم. در ادامه تمام اقداماتی که می‌توانید خودتان برای رفع این مشکل انجام دهید را به‌ترتیب مرور می‌کنیم.

بررسی و تعویض تونر یا جوهر

ابتدا سطح جوهر یا تونر را بررسی کنید .در بیشتر چاپگرها، برنامه یا منویی روی دستگاه یا کامپیوتر وجود دارد که میزان جوهر باقی‌مانده را نشان می‌دهد. اگر سطح آن پایین بود، کارتریج را شارژ کنید یا به‌طور کامل تعویض نمایید.

دوم، اگر مدت زیادی از چاپگر استفاده نکرده‌اید، ممکن است جوهر درون کارتریج ته‌نشین شده باشد. در این صورت، کارتریج را به‌آرامی از جای خود خارج کنید و چند بار به نرمی تکان دهید (مانند تکان دادن آرام یک بطری نوشیدنی، بدون فشار زیاد). این کار باعث می‌شود جوهر دوباره یکنواخت شود و کیفیت چاپ بهبود یابد.

سوم، اگر از کارتریج غیراصل (متفرقه) استفاده می‌کنید و چاپ کم‌رنگ است، توصیه می‌شود به کارتریج اصلی همان برند چاپگر بازگردید. کارتریج‌های اورجینال معمولا کیفیت بالاتری ارائه می‌دهند و مشکل کم‌رنگی را به‌طور کامل برطرف می‌کنند.

تمیز کردن نازل‌های چاپگر

نازل‌های گرفته‌شده باعث می‌شوند بخشی از جوهر به کاغذ نرسد و چاپ ناقص یا کم‌رنگ شود. برای رفع این مشکل، ابتدا از گزینه‌ی تمیز کردن هد چاپ (Head Cleaning) در نرم‌افزار یا منوی چاپگر استفاده کنید. اغلب لازم است این عمل دو تا سه بار تکرار شود تا مسیر نازل‌ها کاملا باز شود و جوهر به‌درستی خارج گردد.
اگر با تمیزکاری نرم‌افزاری مشکل برطرف نشد، می‌توانید نازل‌ها را به‌صورت دستی تمیز کنید. برای این کار، از دستمال بدون پرز (مانند دستمال میکروفایبر) و محلول تمیزکننده‌ی مخصوص چاپگر استفاده نمایید. نازل‌ها را به‌آرامی و بدون فشار پاک کنید، زیرا هد چاپگر قطعه‌ای بسیار حساس است و فشار زیاد ممکن است به آن آسیب دائمی وارد کند.

تنظیم مجدد تنظیمات چاپ

گاهی اوقات، مشکل کم‌رنگی چاپ پرینتر فقط با یک تغییر ساده در تنظیمات برطرف می‌شود. ابتدا تنظیمات چاپ را باز کنید و بررسی کنید که حالت Draft (یا پیش‌نویس) فعال نباشد. این حالت برای صرفه‌جویی در جوهر طراحی شده و به‌طور عمدی رنگ چاپ را کم‌رنگ‌تر می‌کند.
همچنین نوع کاغذ و پروفایل رنگی را چک کنید. اگر از کاغذ براق یا مخصوص عکس استفاده می‌کنید، اما در تنظیمات نوع کاغذ را معمولی انتخاب کرده‌اید، چاپگر به‌طور خودکار مقدار جوهر را کاهش می‌دهد و نتیجه چاپ کم‌رنگ‌تر خواهد شد. برای حل این مشکل، نوع کاغذ را دقیقا با کاغذ واقعی مطابقت دهید.
در نهایت، با انتخاب حالت Best یا High Quality (بهترین کیفیت یا کیفیت بالا) در تنظیمات، وضوح تصویر و غلظت رنگ به حالت ایده‌آل بازمی‌گردد و چاپ پررنگ‌تر و باکیفیت‌تر می‌شود.

استفاده از کاغذ مناسب

برای دستیابی به چاپی پررنگ و واضح، انتخاب نوع کاغذ اهمیت بسیار زیادی دارد. کاغذهای نامرغوب جوهر را بیش از حد جذب می‌کنند و باعث پخش شدن رنگ و کاهش وضوح می‌شوند.
اگر از چاپگر جوهرافشان استفاده می‌کنید، حتماً سراغ کاغذ مخصوص عکس یا کاغذ Inkjet (مخصوص جوهرافشان) بروید. این کاغذها سطحی صاف و پوشش مناسبی دارند که جوهر را به‌درستی نگه می‌دارند و رنگ‌ها را زنده و دقیق نشان می‌دهند.
در پرینترهای لیزری نیز توصیه می‌شود از کاغذ با گرماژ مناسب (معمولاً ۸۰ گرم به بالا) استفاده کنید تا تونر به‌خوبی روی سطح کاغذ تثبیت شود و چاپی تمیز و ماندگار به دست آید.
نکته: به یاد داشته باشید که نگهداری کاغذ در محیط خشک و دور از رطوبت نقش مهمی در کیفیت نهایی چاپ ایفا می‌کند. رطوبت باعث می‌شود کاغذ موج‌دار شود یا جوهر/تونر به‌درستی جذب نشود و نتیجه چاپ نامطلوب گردد.

بررسی و تعمیر درام یا رولر

اگر تمام مراحل قبلی را انجام دادید اما چاپ همچنان کم‌رنگ است، احتمالاً مشکل از قطعات داخلی چاپگر می‌باشد. ابتدا درام و رولرها را بررسی کنید. اگر روی آن‌ها پودر اضافی تونر یا آثار چسبندگی مشاهده کردید، با یک پارچه نرم و خشک، به‌آرامی و بدون فشار آن‌ها را تمیز نمایید. در صورتی که درام خط‌دار، ساییده یا آسیب‌دیده باشد، عملکرد چاپ به شدت کاهش می‌یابد و بهترین راه‌حل، تعویض آن است.
توصیه اکید می‌شود که در این مرحله از یک تعمیرکار متخصص و مجرب کمک بگیرید. دستکاری نادرست قطعات داخلی ممکن است به دستگاه آسیب جدی وارد کند و هزینه‌های بیشتری به دنبال داشته باشد.

روش های پیشگیری از بروز مشکل چاپ کم‌رنگ

بهتر است پیش از بروز هرگونه مشکل، شرایطی ایجاد کنید تا چاپگر همیشه در وضعیت آماده و قادر به ارائه چاپ باکیفیت باشد. با رعایت چند عادت ساده و منظم، می‌توانید از بروز بیشتر مشکلات رایج چاپ پیشگیری نمایید.

استفاده از تونر و جوهر با کیفیت

برای حفظ عملکرد مطلوب پرینتر، هر چند وقت یک‌بار دستگاه را از گرد و غبار پاک کنید. چاپگر را در محیطی خشک، خنک و دور از رطوبت قرار دهید. اگر برای مدت طولانی از چاپگر استفاده نمی‌کنید، حداقل هفته‌ای یک صفحه ساده چاپ کنید تا جوهر در مسیر نازل‌ها خشک نشود و مسدود نگردد.
در چاپگرهای لیزری نیز توصیه می‌شود هر چند ماه یک‌بار رولرها را با پارچه‌ای نرم و خشک تمیز نمایید تا تجمع گرد و غبار بر کیفیت چاپ تأثیر منفی نگذارد.

نگهداری و تمیزکاری منظم پرینتر

هر چند وقت یک‌بار، دستگاه را از گرد و غبار تمیز کنید. پرینتر را در محیطی خشک و دور از رطوبت نگه دارید. اگر مدت طولانی از آن استفاده نمی‌کنید، هفته‌ای یک برگه ساده چاپ کنید تا جوهر در مسیر نازل‌ها خشک نشود.
در چاپگرهای لیزری هم می‌توانید هر چند ماه یک‌بار رولرها را با پارچه‌ی خشک تمیز کنید تا گرد و غبار روی چاپ تأثیر نگذارد.

استفاده از کاغذ با کیفیت

کاغذهای استاندارد و مخصوص نوع چاپگر مثل کاغذ Inkjet برای جوهرافشان یا کاغذهای با گرماژ مناسب برای پرینترهای لیزری هم وضوح و شفافیت چاپ را افزایش می‌دهند و هم به حفظ سلامت قطعات داخلی کمک می‌کنند. از کاغذهای بازیافتی نامرغوب یا مرطوب استفاده نکنید، زیرا این کاغذها ممکن است باعث گرفتگی نازل، پخش شدن جوهر یا کاهش شدید کیفیت چاپ شوند.

مشکلات درام یا رولر در پرینترهای لیزری

در چاپگرهای لیزری، دو قطعه مهم به نام‌های درام و رولر داریم.

• درام: مثل یک استوانه حساس به نور است. تونر (پودر جوهر) را جذب می‌کند و آن را روی کاغذ منتقل می‌کند.
• رولر: به درام کمک می‌کند تا تونر را یکنواخت پخش کند و کاغذ را درست عبور دهد.

رولرها انواع مختلفی دارند؛ مثلاً رولر شارژ، رولر مغناطیسی، رولر انتقال و رولر فیوزینگ. هر کدام نقش خاص خود را در فرآیند چاپ دارند و اگر کثیف، فرسوده یا نامناسب باشند، کیفیت چاپ افت می‌کند.
اگر درام خط بیفتد یا خراش بردارد، یا رولر کثیف شود، تونر خوب پخش نمی‌شود. در نتیجه یا چاپ کم‌رنگ می‌شود یا لکه یا خطوط نامنظم روی کاغذ ظاهر می‌شود. در این موارد اول باید درام و رولر را تمیز کنید. اگر مشکل حل نشد و خطوط تکراری یا سایه‌های محو دیدید، یعنی درام فرسوده شده و باید تعویض شود.

نکته: در پرینترهای حرارتی نیز رول مناسب نقش اصلی را ایفا می‌کند. برای مقایسه قیمت رول حرارتی و انتخاب گزینه باکیفیت، نگاهی به لیست قیمت‌ها آوند پرینتر بیندازید.

نتیجه‌گیری

در این مطلب به‌صورت کامل بررسی کردیم که چرا چاپ کم‌رنگ رخ می‌دهد و چگونه رفع می‌شود. همان‌طور که دیدیم، بیشتر مواقع علت کم‌رنگ شدن چاپ، مسائل ساده‌ای مانند کاهش جوهر، گرفتگی نازل‌ها یا تنظیمات اشتباه است. با بررسی مرحله‌به‌مرحله، می‌توانید بدون مراجعه به تعمیرکار، علت را شناسایی کرده و آن را برطرف کنید. یادتان باشد نگهداری منظم پرینتر و استفاده از مواد مصرفی باکیفیت، بهترین روش برای پیشگیری از بروز این مشکل است.

سوالات متداول

چرا چاپ ناگهان کم‌رنگ می‌شود؟

احتمالا جوهر یا تونر کم شده یا تنظیمات چاپ روی حالت صرفه‌جویی قرار دارد.

چطور بفهمم نازل چاپگر گرفته است؟

اگر در چاپ خطوط سفید یا قسمت‌های ناقص می‌بینید، نشانه‌ی گرفتگی نازل‌هاست. با گزینه‌ی Head Cleaning می‌توانید آن را رفع کنید.

آیا استفاده از جوهر غیر اصل باعث کم‌رنگ شدن چاپ می‌شود؟

بله، کیفیت پایین جوهر یا تونر می‌تواند رنگ چاپ را بی‌جان کند و حتی به پرینتر آسیب بزند.

برای چاپگرم کارتریج جدید گرفته‌ام، اما هنوز کم‌رنگ چاپ می‌کند. چرا؟

ممکن است کارتریج به‌درستی نصب نشده باشد یا نازل‌ها هنوز نیاز به تمیزکاری داشته باشند.

هر چند وقت یک‌بار باید چاپگر را تمیز کنم؟

بستگی به میزان استفاده دارد، اما تمیزکاری هر دو تا سه ماه یک‌بار برای جلوگیری از گرد و غبار و گرفتگی کافی است.